HOA MUA TÍM - chương VI

 VI     

Bốn năm theo học trường Nghệ thuật Tây Bắc, hôm nay Xặng nhận bằng tốt nghiệp ra trường. Bốn năm học có bao nhiêu trăn trở, nhiều lúc phải quyết tâm lắm để vượt qua, những thử thách về chuyên môn, kỷ luật, quan hệ thầy trò, bạn bè và nhiều mối quan hệ khác nữa.  Nói vậy thôi, cùng lứa, cùng trà có bước trưởng thành như Xặng cũng ít người.
- Tất cả các em vừa thi tốt nghiệp hôm qua, tập trung lên sàn múa. Ban giám hiệu nhà trường gặp.và trao nhiệm vụ.  Nhớ mặc quần áo dân vũ đầy đủ.
Người vừa nói là Hoàng cán bộ phòng đào tạo. Đoàn văn công tỉnh ở gần nơi trường sơ tán, muốn xin diễn viên tốt nghiệp khoá này.
Hội trường đã đông đủ các thầy cô trong Ban giám hiệu, các Trưởng khoa và học sinh. Thầy Tiềm Hiệu trưởng đứng dậy nói rất trịnh trọng:
- Tôi xin giới thiệu với các đồng chí trong Ban giám hiệu và các thầy cô Trưởng phó các khoa trong nhà trường. Hôm nay các đồng chí lãnh đạo của Đoàn văn công tỉnh có mặt để xem các em biểu diễn những phần cơ bản về múa, Đoàn văn công tỉnh có ý định bổ sung lực lượng diễn viên trẻ cho Đoàn để làm nhiệm vụ mới. Bây giờ mời các đồng chí xem các em biểu diễn.
Luy đứng lên giới thiệu:
- Đây là mười hai em thi tốt nghiệp hôm qua, các em sẽ trình bày ba tổ hợp múa dân gian để các đồng chí xem-. Luy quay vào  trong hậu trường-  Các em đã chuẩn bị xong chưa?
- Xong rồi ạ.
- Thế thì bắt đầu đi. Mời các đồng chí xem tổ hợp thứ nhất: Múa dân gian đồng bằng.
 Dàn nhạc của nhà trường gồm toàn nhạc cụ dân tộc và bộ gõ. nổi nhạc lên. Không khí trong hội trường bỗng ấm áp và đầy ắp  không gian nghệ thuât. Cả hội trường im lặng   chờ tốp múa ra. Xặng cầm hai cái quạt đi ra đầu tiên, mười hai em đi tiếp theo. Nét uyển chuyển của tổ hợp múa dân gian đồng bằng làm cho mọi người nghiêng ngả theo, nhất là khi Xặng xoay người cùng hai cái quạt với nụ cười thật duyên. Những người có nghề, thì thật sự hài lòng.Trong điều kiện sơ tán, phương tiện học tập và sinh hoạt thiếu thốn các em đã rèn luyện, học tập và biểu diễn được như hôm nay là quý lắm. Tiếng vỗ tay hoan hô ran lên.
Tổ hợp múa thứ hai và thứ ba đều làm hài lòng người xem.Sau buổi biểu diễn, lãnh đạo trường và lãnh đạo Đoàn văn công về phòng khách. Nói là phòng khách cho nó oai, chỉ có ba gian nhà tranh, có bàn ghế, có lọ hoa rừng trên bàn kê giữa nhà. Nhà khách  làm ở chân quả đồi có nhiều cây cổ thụ, gần nhà Ban giám hiệu. Cây rừng che bóng nhà lại hướng nam , gió tự nhiên thổi từ núi cao xuống nên trong nhà rất dễ chịu, cô công vũ nhà trường bê ra một khay cốc thuỷ tinh và một cái bình thuỷ tinh to đựng đầy nước mầu vàng trong. Cô rót vào các cốc  mời:.
Ông Tiềm tươi cười:
- Báo cáo các anh các chi, đây là nước ngô. Nhà bếp lấy râu ngô trên nương mang về rửa sạch, đun lên, các em học sinh uống cho lành bụng.
Và ông vào việc luôn:
- Bây giờ xin ý kiến của các anh chị Đoàn văn công tỉnh, về chương trình các em biểu diễn.
Cô Điệp phó Đoàn văn công phát biểu.
- Lớp múa của các anh rất tốt,  các em diễn viên nắm rất chắc phần cơ bản, Tuy chỉ là những tổ hợp nhưng các em biểu diễn tình cảm, chuẩn về động tác. Do vậy, tôi có ý kiến thế này: Tuy chưa báo cáo đồng chí Trưởng đoàn ở nhà, Nhưng có thể Đoàn chúng tôi sẽ tiếp nhận toàn bộ lớp múa này về Đoàn  công tác.
Hội trường vang tiếng vỗ tay hoan hô. Ông Tiềm đứng dậy bày tỏ lòng cám ơn.
Một tuần sau, học sinh múa khoá ba thi tốt nghiệp đã xong, hầu hết đạt điểm khá và giỏi, lễ trao bằng tốt nghiệp cho các em thật trang trọng. Tiếp đó nhà trường trao cho các em  quyết định về Đoàn văn công tỉnh,
Trời còn tối đất, Xặng gọi các ban dậy, ra bến ô tô khách lấy vé về xuôi. Bến xe khách  rất đông học sinh  và cán bộ đi công tác. Cả đoàn để ba lô ở một chỗ cử người ngồi trông. Xặng đại diện liên hệ mua vé, Hành khách đứng xếp hàng từ lâu mà chưa có người bán vé. Xặng vừa chen vào hàng người vừa nói:
- Các bác, các cô chú thông cảm cho cháu!
Một người trong tốp xép hàng hỏi:
- Có giấy giới thiệu không?
 Xặng nhanh nhẹn chìa tờ giấy giới thiệu của nhà trường ra:
- Dạ chúng cháu có giấy giới thiệu đây ạ.
 Mọi người im lặng dãn ra cho Xặng chen vào hàng. Người bán vé xe ô tô là một thanh niên, anh nhìn giấy giới thiệu hỏi Xặng :
- Trường nghệ thuật đi đâu mà đông thế?
- Chúng cháu về quê, học xong rồi mà. Về quê, rồi chúng đi nhận công tác.
 Anh bán vé nói vui:
- Hát lên một bài thì mới bán vé cho.
- Chúng cháu chỉ biết múa thôi chứ không biết hát đâu. 
Anh bán vé nói và cười rồi đưa vé và nói vui với Xặng:
- Cho nợ nhé. Lần sau không hát là không bán vé cho
Ngồi trên xe, Xặng và các bạn đều mong mau chóng về nhà để gặp người thân trong gia đình, và xem trong  mường có gì thay đổi không? Xe đi mỗi lúc một nhanh vì đường đa phần là xuống dốc. Người phụ xe có nhiệm vụ cảnh giới, máy bay Mỹ.
Chuyến xe khách đã đến cây số 46 để về cửa ngõ Tây Bắc, Xặng cố nhoài người ra của xe để xem lúc này mình đang ở đâu?  Bất chợt Xặng nhận ra thác nước chảy reo lên:
- Sắp về quê mình rồi các cậu ơi!
- Đã tới Thung Khe chưa chị Xặng? 
-Sắp đến rồi! Thác Phú Cường ngay trước mặt kia kìa, các cậu có nhìn thấy không? ,    Xe cứ lao nhanh về phía trước. Xặng mừơng tượng ra sự gặp gỡ bất ngờ khi về đến nhà Bố Đảm máng Chiện và ba cô em gái thế nào? Cái Hương, cái Vân, cái Hằng và mấy đứa cùng Xặng đi thả trâu bò trong thung Đụn ngày nào, Trong đó có một người Xặng như cồn cào  nhớ thương, chỉ mong về thật nhanh, để lên bản Chiềng Lau gặp  anh.
Xe đã vào bến. Bến xe nằm dưới bóng một cây đa  cổ thụ. Tuổi cây đa này ít ra  một trăm năm trở lên, che rợp bóng cho cả một vùng đất rộng. Người đi xa về thường ngồi dưới tán cây đa mà nghỉ ngơi cho đỡ mệt, nhất là về mùa hè. Những cơn gió thổi từ dưới sông làm nên cái mát mà không ở đâu có.
Xe vừa dừng và tắt máy, Xặng cùng tốp bạn  nhanh chóng xuống xe và ở tư thế hành quân: vai đeo ba lô, bi đông nước ngang hông, đầu đội mũ cối, sẵn sàng lên đường. Xặng  nói với các bạn:
- Các bạn về nhé. Cho mình giử lời hỏi thăm gia đình. Hẹn ngày gặp nhau ở Đoàn văn công!
Mỗi người mỗi hướng, người về mường Khặng, người về mường Mu, các em chào nhau ríu rít như bà chim chuẩn bị bay xa.
Đường về mường Mùn, vẫn như xưa.  Những quả đồi khi Xặng nhập trường  là đồi trọc nay bạch đàn, keo tai tượng  đã vươn cao, đang ngả nghiêng theo gió. Về gần đến nhà Xặng gặp Hằng cô em gái Xặng  thương yêu hơn cả, Hằng reo lên:
- Ôi chị Xặng đã về! Sao chị lại mang cả ba lô thế này?
Xặng ôm lấy Hằng, tựa lưng vào cây quât hồng bì bên lối vào nhà hai chị em ôm nhau không nói được gì. Hằng sung sướng đến chẩy nước mắt, vì lâu quá hôm nay mới gặp chị, Hằng là cô em Xặng quý thương, thường cho đi theo vào Thung Đụn lùa trâu bò về nhà,  đi hát sim chín, hái hoa mua tím mang về kẹp vào sách học…  Hồi lâu hai chị em mới nói được những điều cần nói.
- Em đi đâu? Bố Đảm, máng Chiện có khoẻ không?  Hương, Vân thế nào hả em?    Hằng nhoẻn  cười cầm tay chị gái nói thật tình cảm:
- Cả nhà hôm nào cũng nhắc chị, nhất là mấy ngày gần đây. Sao chị không viết thư về cho bọn em, Chị Xặng có biết không, Có một anh tên là Pinh, em chưa gặp bao giờ, trông đẹp trai , mang bao nhiêu thứ cho bố Đảm máng Chiện. Nghe bố Đảm nói anh ấy là người ở Chiềng Lau. Anh ấy cứ nói chuyện về chị và hỏi bao giờ thì chị học xong? Bố Đảm nhà mình thì cứ cười và trả lời. Chứ không hỏi xem anh ấy thế nào? Chị ơi anh ấy thế nào,. mà anh ấy  biết chị đi học ở trường Nghệ thuật, và học múa.
Xặng cười nhìn Hằng, hỏi:
- Còn chuyện gì nữa không?
Hằng đứng thẳng người dậy:
- Chị Xặng biết không, cái Vân nhà mình sắp được đi học nước ngoài rồi đấy.
- Vân đi học ở nước nào?
- Chị Xặng ạ. Cái Vân nhà mình nó được đi học bên Liên Xô . Em không biết kỹ lắm,  chỉ nghe người ta nói như vậy. Quốc tế người ta lấy đi, cả xã chỉ có một mình cái Vân thôi. Nghe nói họ đào tạo cho vùng dân tộc ít người, nay mai là cán bộ cho bản, cho mường mà chị. Chỉ có em, là không được đi đâu cả. Thế chị Xặng về ở nhà không phải đi nữa à?
Xặng cười và nói:
- Học xong thì phải về, chứ ở lại trường ai nuôi? Nghỉ xong những ngày ở nhà chị đi nhận công tác ở Đoàn văn công tỉnh. Tỉnh cho mình đi học mà, học xong phải về Tỉnh công tác chứ.
- Ôi sướng nhỉ. Thế là chị thành diễn viên rồi, em lại được xem chị biểu diễn rồi.
Hai chị em đã tới lối rẽ về bản rồi. Xặng bỗng nhớ lại những kỷ niệm của tuổi thơ
Ôi cây Vả!đầu mường Quả vẫn chíu chít, có quả chín mọng đỏ mà không ai bứt để ăn. Cái bể nước công cộng Xặng hay tắm ở đây vẫn thế, không có gì thay đổi cả. Có khác chăng là bể nay rêu mọc xanh nhiều hơn. Đây vòi nước từ trên đồi chảy xuống như ngày Xặng ở nhà, nhưng hình như có phần hơi nhỏ đi ....
Về tới cổng nhà, Hằng đi lên trước nhấc cánh cổng để hai chị em cùng vào  Hương đang ngồi với bố Đảm và máng Chiện nói chuyện vui, phát hiện có tiếng mở cổng, vội kêu thật to:
- Bố ơi!  Máng ơi! Chị Xặng đã về…
Ông Đảm và mế Chiện chạy ra cửa vóng nhìn xuống sân, thấy Xặng khoác ba lô đi trước, Hằng theo sau. Xặng không kịp rửa chân chạy vội lên cầu thang vào nhà luôn. ào đến chỗ máng Chiện. Ông Đảm  mừng đến chảy nước mắt bảo con gái:
- Kìa bỏ ba lô ra đã con!
Xặng vừa tháo ba lô ra vừa hỏi bố :
- Bố và máng ở nhà có khoẻ không? Con nhớ nhà quá mà không về được, vì phải học liên tục. Với lại nếu về thì không có tiền đi xe ô tô.
Xặng chạy vào gian trong xem có gì khác không? Trên  bếp, nồi khoai đang sôi ,Xặng hỏi:
- Khoai luộc được chưa hở máng?
- Lâu rồi, ăn được rồi đấy.
Hương nhanh nhẹn gọi Hằng:
- Hằng ơi mang rổ ra đây để lấy khoai cho chị Xặng ăn. Mau lên.
Cả nhà vui vẻ, ông Đảm nhìn mế Chiện, thấy mế vui nhiều so với  mọi ngày. tiếng nói cười đầy ắp nhà. Trong lúc vui  mế Chiện nói với cô con gái vừa đi xa về.
Xặng à cái thằng Pinh hôm nọ nó đến chơi,  mang bao nhiêu thứ  mà. Nó nói là con đi học mà không nói nó biết.  Nó nói để trách con đấy. Con người như thế là có tình cảm, có   trước, có sau.
Mế Chiện đứng dậy đi vào bếp. Còn ông Đảm vẫn ngồi cùng bốn cô con gái, Có lẽ lâu lắm mới có dịp bố con ngồi với nhau lâu thế này ông nói:
- Chị Xặng nghỉ mấy ngày rồi lại đi công tác. Ba đứa mày ở nhà phải chịu khó học giỏi vào, rồi nay mai lại đi như chị Xặng.
Ông Đảm thở dài.
- Vậy là ở nhà chỉ có bố và máng Chiện các con thôi! Còn các con là người nhà nước cả.
Các cô con gái cười vang  nhà:
- Hôm nay bố nói hay thế.
Ngoài trời gió nhẹ thổi, những đám mây trắng bồng bềnh trên đỉnh đồi phía xa mấy con cò giang cánh bay về hướng rừng già đầu nguồn. Trời bỗng dưng như thấp xuống, Đường vào Thung Đụn thấp thoáng người ra vào. Những cụm hoa Mua tím ở quả đồi bên lối vào thung, thẫm một mầu hoa, khi gió trời thổi mạnh. Suối đầu nguồn vẫn ầm ào lúc to, lúc nhỏ, có lúc thì thầm như tiếng sáo Ôi ai  thổi đâu đây.